بررسی تغییرات زمانی و مکانی کم‌فشار پاکستان

کم‌فشار پاکستان یکی از سامانه‌های شبه دائمی مهم و تأثیرگذار در فصل گرم سال در جنوب آسیا است و به دلیل نقش آن در اقلیم تابستانی منطقه تحت نفوذ خود از اهمیت بالایی برخوردار است. در پژوهش حاضر به تحلیل تغییرات زمانی این کم‌فشار به روش سینوپتیک - آماری پرداخته‌شده است. در این مطالعه متوسط متغیر فشار تراز دریا طی دوره آماری 2015-1980 در محدوده مکانی 5/62 تا 5/72 درجه طول شرقی و 5/22تا 5/32 درجه عرض شمالی مربوط به دوره­ی گرم سال (ژوئن، جولای، اوت و سپتامبر) از داده­های شبکه­ای ERA-Interim مرکز پیش بینی میان مدت اروپایی استخراج‌شده است. تغییرات زمانی کم­فشار پاکستان به‌صورت سری زمانی سالانه و ماهانه فشار مرکزی کم­فشار و همچنین نابهنجاری­های دهه­ای آن مبتنی بر فشار میانگین درازمدت بررسی شد. برای بررسی روند این تغییرات از آزمون های ناپارامتریک من-کندال و شیب سن استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که فشار مرکزی این سامانه به‌طور متوسط 31/997 (ه.پ) است و بیشینه و کمینه فشار مرکزی این سامانه به ترتیب  در سال 1984 و 2015 با فشار مرکزی 996 (ه.پ) و 999 (ه.پ) رخ‌داده است. به لحاظ فشار مرکزی سامانه در مقیاس سالانه از روندی افزایشی برخوردار بوده و این شرایط در مقیاس ماهانه­ برای ماه‌های ژوئن و اوت نیز قابل‌مشاهده است. هرچند سطح معنی­داری آزمون روند کمتر از 90 درصد بوده است. بررسی ناهنجاری­های دهه­ای فشار مرکزی سامانه بیانگر این مطلب است که فشار مرکزی این سامانه­ در دو دهه­ی اول نسبت به متوسط درازمدت کاهش‌یافته و در دهه­ی سوم و پنج سال پایانی بر میزان فشار مرکزی این سامانه افزوده‌شده است. از دیگر نتایج این مطالعه این است که کم­فشار پاکستان یک سامانه­ی دوقطبی با هسته قوی در شرق پاکستان(دره سند) و هسته فرعی ضعیف‌تر بر روی دشت مارگو(جنوب غرب افغانستان) است. درنهایت فشار مرکزی کم‌فشار پاکستان طی بازه‌ی زمانی موردمطالعه افزایش داشته، بنابراین می­توان نتیجه گرفت که سامانه با شیب ملایمی رو به تضعیف است